Grip op het Hogeland

Waar kun je ons vinden?

Regelmatig komt Platform Burgerparticipatie het Hogeland in het nieuws. Hier een overzicht:

Dagblad van het Noorden / Noorderkrant: Platform Burgerparticipatie Hogeland wil meer burgerinvloed bij Omgevingsplannen (7 nov 2024)

‘Zorg dat je als burger grip blijft houden op je omgeving’

Nieuwbouw op het Boogplein in Winsum. Uitbreiding van een megastal onder de rook van Tinallinge. Renovatie van de Oosterstraat en Stationsweg in Warffum. Het gedogen van een geitenboerderij bij Rottum. Uitbreiding van een bedrijfspand aan de rand van Baflo. Burgers van het Hogeland komen regelmatig in het geweer als hun directe omgeving in hun ogen werd bedreigd. Een ingewikkeld spel ontstaat dan tussen protestgroep, ondernemer en gemeente. Vaak met langdurige en kostbare procedures tot gevolg. Kan dat niet beter?

Dat is het uitgangspunt van de initiatiefnemers van het Platform Burgerparticipatie Hogeland: een betere samenwerking tussen gemeente en burgers te bewerkstelligen, zo vroeg mogelijk. ‘Vanuit onze eigen ervaringen weten we hoe lastig het is om je als bewoner teweer te stellen, vooral als de plannen al kant en klaar zijn ’, zegt Fred van Hessen, een van de drijvende krachten achter het gloednieuwe platform. ‘En tegelijkertijd beseffen we dat het ook voor gemeente en ondernemers niet altijd duidelijk en makkelijk is. Want wat zijn de regels? Wie heeft welke speelruimte?’

In de zomer van 2023 kwamen vertegenwoordigers van verschillende Hogelandster burgerinitiatieven voor het eerst bij elkaar om te bespreken wat ze met elkaar konden doen om de frustrerende procedures en slepende inspraaktrajecten rond bouw-, renovatie- en uitbreidingsplannen te verbeteren. ‘Je moet proberen te leren van elkaars ervaringen’, zegt John Vaneman die met een groep dorpsbewoners van Tinallinge – met succes – probeerde de uitbreiding van een megastal aan de rand van het dorp tegen te houden. ‘Je moet niet allemaal het wiel opnieuw uitvinden.’

‘Het Hogeland en zijn dorpen vormen een heel bijzonder landschap met veel schoonheid en historie,’ zegt een andere initiatiefnemer, Ida Bruijn uit Winsum. ‘Daar voel je je als burger medeverantwoordelijk voor. Maar daar moet je de gelegenheid voor krijgen.’

Om tot snellere en efficientere procedures te komen, werd de Omgevingswet begin dit jaar van kracht. Maar die wet blijkt in de praktijk helemaal niet zo krachtig te zijn. Douwe Staal, een van de andere initiatiefnemers: ‘Probleem van die omgevingswet is dat het in feite een lege wet is. Dat heeft zelfs de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in een recent rapport vastgesteld.’

Veel meer heil ziet Staal in vroegtijdige en gedegen samenwerking tussen gemeente en burgers. ‘Met de groepen en mensen die we als Platform Burgerparticipatie om ons heen hebben verzameld willen we onze kennis ter beschikking stellen aan de gemeente en de burgers van het Hogeland. En andersom.’

Meer informatie over het Platform Burgerparticipatie is te vinden op www.gripophethogeland.nl

(Dit artikel stond eerder in de Noorderkrant en Dagblad van het Noorden. Hier de link naar de site.)

Ommelander Courant (30/10/24): Meer grip op het Hogeland

NOORD-GRONINGEN – Nieuwbouw op het Boogplein in Winsum en uitbreiding van een megastal in Tinallinge, burgers van Het Hogeland komen regelmatig in het geweer als hun directe omgeving – in hun ogen – wordt bedreigd.

Een ingewikkeld spel ontstaat dan tussen burgers en ondernemers of gemeente. Vaak met langdurige en kostbare procedures tot gevolg. Het Platform Burgerparticipatie Hogeland wil proberen hier verandering in te brengen met als insteek een betere samenwerking tussen gemeente en burgers. ,,Uit onze verschillende ervaring weten we hoe lastig het is om als bewoner vroegtijdig mee mogen kunnen denken en praten’’, zegt Fred van Hessen, een van de drijvende krachten achter het gloednieuwe platform. ,,En tegelijkertijd beseffen we dat het ook voor gemeente en ondernemers niet altijd duidelijk en makkelijk is. Wie heeft welke speelruimte?’
In de zomer van 2023 kwamen vertegenwoordigers van verschillende Hogelandster burgerinitiatieven bij elkaar om te bespreken wat ze konden doen om de frustrerende procedures en slepende inspraaktrajecten te verbeteren. ,,We willen leren van je eigen en andermans ervaringen’’, zegt John Vaneman, die met een groep dorpsbewoners van Tinallinge de uitbreiding van een megastal tegen wist te houden. ,,En niet het wiel telkens opnieuw uitvinden.’’ Om tot snellere en efficiëntere procedures te komen, werd de Omgevingswet begin dit jaar van kracht. Maar die wet blijkt in de praktijk helemaal niet zo krachtig te zijn. Douwe Staal, een van de andere initiatiefnemers: ‘Probleem van die omgevingswet is dat het in feite een lege wet is. Dat heeft zelfs de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in een recent rapport vastgesteld.’’
Meer informatie over het platform is te vinden op www.gripophethogeland.nl.

Het artikel is hier ook te lezen voor abonnees van de Ommelander Courant.

Douwe Staal

Meer grip voor burgers op Het Hogeland!

Wie waardeert niet Het Hogeland? De weidse horizon, de wierden al dan niet met kloeke kerken, de maren en de “eilanden in het groen”. De rijksmonumenten en beschermde dorpsgezichten. Maar dat beeld is wel continu aan verandering onderhevig en niet alleen ten goede. De tijd gumt het sluipender weg uit, het vervaagt.  Intensieve landbouw zorgt voor nog grotere kavels met nog minder vogels en meer megastallen. Het dorpsbeeld van beschermde dorpsgezichten wordt opgeofferd aan projectontwikkelaars. Hoogspanningsmasten splijten het landschap.

De vraag is of continue verandering, ook zo gericht kan worden dat het het mooie en het goede versterkt kan worden. Kan de gemeente daar samen met zijn burgers invloed op uit oefenen?  Ja dat kan.

De tijd dringt. De nieuwe omgevingswet, ingevoerd per 1 januari 2024 maakt het in ieder geval niet beter. Daarover heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid eind vorig jaar gesteld dat het een “laissez-faire” wet is, een wet dus waarbij het recht van de sterkste geldt. Gewoon op de oude voet doorgaan betekent dat het Hogelandster DNA verder wordt aangetast. En dat de burger verder vervreemd van zijn (politieke) omgeving.

De tijd is er ook rijp voor. Op alle mogelijke manieren stuiten we op de grenzen van een ongelimiteerde groei. Nog meer schaalvergroting, nog minder vogels. Nog meer groei, nog meer technocratische oplossingen, nog meer weerstand.

Politiek is kiezen. En de politiek is er juist voor de burgers, voor het versterken van de leefbaarheid en de omgevingskwaliteit.  Burgers houden de democratie levendig. Laat burgers en politiek meer samen optrekken en wel zodanig dat burgers meer grip krijgen op hun omgeving.

Een paar concrete voorbeelden uit het recente verleden kunnen illustreren hoe het ook anders had gekund.

  1. Zorg in alle gebieden, bij veranderingen van de omgeving, rond monumenten, wierden, karakteristieke waterlopen en boerderijen dat je een plan maakt met burgers, dorpsbelangen, erfgoedinstellingen etc. In dat plan beschrijf je wat simpel gezegd behouden moet worden. En wat mogelijkerwijs veranderd of toegevoegd kan worden mits het de kwaliteit van het geheel, het DNA, vergroot. En maak dat plan voordat de ontwikkelaar aan de slag gaat. Met zo’n plan vooraf was er nu op het Boogplein in Winsum gebouwd, aan een beter plan.
  2. Geef bewoners het recht om een eigen plan te maken inclusief de middelen om dat te maken. Zowel bij een eigen plan of als reactie op een plan van een ontwikkelaar. Of geef ze een biedingsrecht bij de verkoop van gemeentelijk eigendom. Bijvoorbeeld een half jaar de tijd om een bod uit te brengen. Met zo’n recht had het gemeentehuis van Bedum niet verkocht hoeven te worden aan een ontwikkelaar.
  3. Zorg ervoor dat er altijd sprake is van wat zo mooi heet “meervoudige waarde-creatie”. Dat betekent zoveel dat ieder plan, verandering van omgeving, ook moet leiden tot meer biodiversiteit, betere leefbaarheid en dergelijke. De aanleg van een grootschalig industrieterrein, hoeft zo niet ten koste gaan van de leefbaarheid. Als je ervoor kiest zo’n terrein aan te leggen (Oostpolder) EN de woonfunctie (Oudeschip) wil handhaven moet je als gemeente ook in dialoog vooraf met bewoners vaststellen wat de grenswaarden zijn voor die leefbaarheid. En de bewoners daarvoor de instrumenten geven om daar grip op te houden.  
  4. Kies voor je burgers als partij, als ze tegen een besluit van de gemeente in het geweer komen (bijvoorbeeld megastal Tinallinge). De gemeente is er voor alle burgers. Koester ook andere geluiden. Geef ze als regel het voordeel van de twijfel. Laat de rechter dat toetsen.  

Bovenstaande voorbeelden laten zien dat het ook anders kan. Met minder nadruk op economie en meer op grip voor burgers. Simpel door ervoor te kiezen en het vast te legen in de omgevingsvisie, in het omgevingsplan of de participatieverordening. De tijd is er rijp voor. Het kan nu.

Douwe Staal, adviseur ruimtelijke ontwikkeling

Featured Post

Categories